Voorgedragen op het Cultuurcafé van Cultura Venray, 23 januari 2025, Venrays Museum
.
Cultuur
Cultuur als middel, ja oké, hoe echter
definieer je het begrip ‘cultuur’?
Ontleent het woord zijn ratio en rechten
als tegendeel van het concept ‘natuur’?
Maar wat, als je alzo gaat redeneren,
is dan een tuin na menig arbeidsuur?
Dat valt dus lastig te determineren;
dat is natuur maar evengoed cultuur.
Iets cultureels, zo kun je echter stellen,
blijft altijd het voortbrengsel van het brein
en lijf van mensen. Van wat grijze cellen
uitdokteren tot er de dingen zijn.
Cultuur in engere zin duidt op zaken
aangaande kunst, ontspanning en vermaak,
dus fenomenen die papillen raken,
maar niet die van de culinaire smaak.
Voor hen die kunst slechts om de kunst voortbrengen,
geldt ieder kunstwerk als een doel op zich.
Zij die zich via kunst in tweedracht mengen,
beschouwen dat als veel te slap en licht.
Zij vinden ieder kunstwerk een vehikel
waarmee een visie wordt geventileerd,
en kijken neer op hen die het perikel
uit de weg gaan. Zij zijn geëngageerd!
Terwijl die anderen, de intrinsieken,
juist die geëngageerden betichten van
onzuiverheid omdat die school ethiek en
het nutsbeginsel voor zijn wagen spant.
Maar als, in die cultuur, het doel het middel
heiligt, heiligt het middel ook het doel
en ligt de waarheid ergens in het midden.
Van dit debat rest slechts een leeg gevoel.
Als wij verstandelijk een kwestie wegen,
zijn in de regel wij snel uitgespeeld,
verloren in een zooi van voors en tegens.
Het stelling nemen gaat nooit rationeel.