Theater productie Wies

• Aanleiding:

2019/2020 is het jaar dat Nederland 75 jaar bevrijd viert. Bij een overlegmoment van diverse disciplines is het thema vrijheid om deze reden op tafel gekomen. Wat is vrijheid en in hoeverre zijn wij in ons dagelijks bestaan bezig met dit onderwerp of worden we er bewust of onbewust mee geconfronteerd? Hoe vaak zijn we ons bewust van onze huidige vrijheid of juist het gebrek hieraan? Deze gesprekken hebben geresulteerd in de behoefte bewustwording te creëren rondom dit thema en te herdenken en te vieren. Wat is vrijheid? Vrij zijn in wie je bent, of wilt zijn? Niet alleen in de periode ’40-’45, maar ook vandaag de dag is vrijheidsbeperking in diverse vormen een punt dat aandacht nodig heeft.

En hoe vrij ben je erin om te zijn wie je wilt zijn? Soms beperkt door ziekte, groepsdruk, of machtsposities van mensen om ons heen, zijn we afhankelijk van een hoop factoren als het gaat om vrijheid. Hoe kunnen we onszelf, en ons publiek op een leuke en educatieve manier een reis laten maken door dit onderwerp? Conclusie was de bühne. Gezamenlijk optrekken in een productie die dichtbij de regio en dichtbij de bezoeker ligt. Volgende vraag was: Hoe kunnen we verrijking brengen aan de diverse disciplines, grenzen verleggen en onverwachte samenwerkingen creëren? Hoe kunnen we onszelf, en onze deelnemers uitdagen, stimuleren en buiten de gestelde kaders laten denken? Het antwoord hierop leest u verderop.

• Het verhaal:

Het idee was geboren, maar de invulling nog niet. Vanaf oktober 2018 zijn we structureel samengekomen om onszelf vragen te stellen en hiermee te werken naar een invulling van het verhaal.

• - Wat is de boodschap?
• - Hoe laten we het publiek het stuk op een eigen manier beleven?
• - Welke vormen van vrijheid willen we aanstippen, anders dan de 2de wereld oorlog?
• - Hoe verbinden we vrijheid aan de dag van vandaag?
• - Hoe betrekken we alle leeftijden bij dit stuk? Zowel op de planken als in het publiek?
• - Hoe verbinden we amateurs en professionals aan elkaar?
• - Hoe zorgen we voor een groei in ieders discipline en vakgebied?
• - Hoe kunnen we de verschillende vormen van vrijheidsbeperking een gezicht geven waar een ieder zich mee kan identificeren?

Bij het beantwoorden van al deze vragen is onze reis naar het script ontstaan.

Zoals zoveel mensen in Nederland “Janssen” heten, zijn er in iedere (deel)provincie voornamen die veel voorkomen. In Noord Limburg is de naam Wies van oudsher een veel voorkomende naam. We waren er al snel uit dat deze naam op veel manieren in te zetten is. Het is namelijk zowel een jongens als meisjes naam en als mooie bijkomstigheid biedt dit een mooie gelegenheid voor de woordspeling Wies Vrij? ( wie is vrij? ).

Een stuk over Vrijheid, in de breedste zin van het woord, met Wies in de hoofdrol. Er zijn 9 verschillende scenes. Deze zouden afzonderlijk gespeeld kunnen worden en zijn dan een verhaal op zich. Toch hebben we ze samen gebracht in een groot stuk. De titels van de scènes samen zijn de beste samenvatting van de voorstelling.

In onze voorbereidingen waren de keuzes van onderwerpen moeilijk. Er zijn immers veel vormen van vrijheidsbeperkingen die we vandaag de dag ervaren, zonder dat we er op deze manier bij stilstaan. We zijn in enkele onderzoeken gedoken. Hieronder een aantal van deze onderzoeken.

• Uit onderzoek:

Kwetsbare jongeren:

• - In Nederland overlijden ieder jaar rond de 100 jongeren onder 23 jaar door zelfmoord, het ene jaar iets minder en het andere jaar iets meer. Het aantal jongeren tot 23 jaar dat overlijdt door zelfmoord lag in 2017 op 117. Dit blijkt uit een nieuwe analyse van 113 Zelfmoordpreventie, gebaseerd op data van het CBS in de periode 2013-2017, uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van VWS. Twee van de drie zelfdodingen bij jongeren tot 23 jaar betreft jongens, 75% is van Nederlandse herkomst. In 2017 zien we een toename in het aantal suïcides onder 17- en 18-jarigen. Er is een toename te zien onder HAVO en VWO scholieren. In de provincie Noord-Brabant zijn al enkele jaren relatief veel zelfdodingen onder jongeren. Ook de provincies Gelderland en Groningen tellen relatief veel suïcides onder jongeren. 

Hoewel op basis van de data van het CBS al enige trends duidelijk worden, is het nog niet mogelijk te zeggen welke factoren een rol speelden bij de zelfdoding. We weten bijvoorbeeld niet welke omstandigheden in de levensloop van invloed waren op de zelfdoding. Ook is nog niets te zeggen over welke hulp zij wel of niet ontvingen. Meer inzicht in thema’s zoals LHBTI, trauma’s, gebruik van social media, series of games en transitieproblemen richting volwassenheid zijn nodig om tot goede aanbevelingen te komen. 

Daarom start in 2019 een verdiepend onderzoek. Door middel van interviews en vragenlijsten met ouders en vrienden van de overleden jongeren, en met betrokken hulpverleners en docenten, zal inzicht verkregen worden in factoren die bij de zelfdoding een rol speelden. 

Het uitgebreide onderzoeksplan werd tussen september en december 2018 opgesteld door 113 Zelfmoordpreventie in samenwerking met de werkgroep ‘jongeren en suïcide’ onder leiding van prof. dr. Arne Popma. Het onderzoeksplan is eind november 2018 ingediend bij een Medisch Ethische Toetsingscommissie. In september 2019 hopen de onderzoekers de eerste onderbouwde praktische aanbevelingen te doen om kwetsbare jongeren beter te helpen. (bron: 113)

 

In de leeftijdsfase 16 tot 27 jaar zetten jongeren de stap naar volwassenheid. Ongeveer 15 procent van alle jongeren heeft hier op enig moment hulp bij nodig. Bijvoorbeeld hulp bij het vinden van passende zorg of het vinden van een opleiding of werk. Gemeenten hebben hierbij een belangrijke taak. In de praktijk blijken gemeenten het vaak moeilijk te vinden om passende hulp te bieden aan deze groep. Relatief veel jongeren hebben namelijk problemen op verschillende leefgebieden en hebben dus te maken met verschillende instanties en wettelijke kaders. Dit vraagt om een brede aanpak dwars door alle wettelijke kaders heen en ruimte voor professionals om jongeren te ondersteunen richting zelfstandigheid. Een groot deel van de hulpbehoevende jongeren onttrekt zich daarnaast aan de hulp van gemeenten (en andere instanties). Veel jongeren hebben namelijk geen goed beeld van hun problemen. Zij ontkennen of onderschatten hun problemen en doen daarom geen beroep op hulp. Het resultaat is dat jongeren op latere leeftijd met een vrachtlading aan problemen aankloppen voor hulp. (bron: sociaalweb)

• Dementie:

“Ik snap niemand meer. Niemand snapt mij meer. En elke dag ga ik een beetje achteruit.” Mensen met dementie en hun naasten krijgen te maken met veel onbegrip uit de omgeving. “Ik vergeet ook weleens wat, zeggen ze dan. Maar het is niet zomaar iets vergeten, bij mij vallen mijn hersenfuncties uit!”

Nooit eerder waren er zoveel mensen met dementie als nu. Het is volksziekte en doodsoorzaak nummer een in Nederland (bron: CBS). Een op de vijf mensen krijgt een vorm van dementie, bij vrouwen zelfs een op de drie. Ieder uur komen daar vijf nieuwe patiënten bij, met Alzheimer, Lewy Body, vasculaire dementie of een van de andere vijftig vormen van dementie. En omdat Nederland vergrijst, grijpt de ziekte steeds meer om zich heen. Een geneesmiddel bestaat nog niet.

In Nederland hebben ruim 280.000 mensen dementie.

    - Hiervan zijn er 12.000 jonger dan 65 jaar.
    - Hiervan wonen er ruim 80.000 in verpleeg- of verzorgingshuizen.
    - Hiervan hebben er ruim 100.000 nog geen diagnose.

Ieder uur krijgen vijf mensen in Nederland dementie. Erkenning duurt echter lang. Gemiddeld duurt het 14 maanden voordat de diagnose wordt gesteld. Bij jonge mensen duurt dit gemiddeld meer dan vier jaar.
 

Het aantal mensen met dementie zal als gevolg van de vergrijzing in de toekomst explosief stijgen naar meer dan een half miljoen in 2040. Tot 2050 zal het aantal mensen met dementie verder oplopen naar ruim 620.000. (bron: Alzheimer Nederland)

 

 

 

• Vluchtelingen

Wereldwijd zijn er ruim 68 miljoen vluchtelingen, waarvan 21 miljoen hun land verlaten om op zoek te gaan naar een veiligere plek. Vluchten doe je niet zonder reden. Redenen zijn oorlog, vervolging, politieke overtuiging, seksuele voorkeur of het behoren tot een etnische of sociale groep.De keuze om te vluch

ten is niet makkelijk. Vluchtelingen hebben vaak te maken met mensensmokkel, misbruik en andere vormen van criminaliteit. Ze moeten hun thuis, hun spullen en soms zelf hun familie en vrienden achterlaten om ergens anders

 een nieuw leven op te hopen te kunnen bouwen.Iedereen kent de foto’s van de bootvluchtelingen uit Afrika en Syrië, waarbij er veel te veel mensen op één bootje gezet worden en er vaak mensen verdrinken tijdens de tocht naar Europa.

Sinds de oorlog in Syrië, en de vluchtelingen die daarvan het gevolg zijn, komen in Nederland en de rest van Europa steeds meer mensen in verzet tegen deze zogenaamde “vluchtelingenstroom”. Redenen hiervoor variëren. Zo noemt de één de druk op het sociale vangnet en de ander de mogelijke komst van terroristen of het onmogelijk samengaan van hun afkomst met de Nederlandse cultuur. Deze angsten spelen een grote rol in de huidige samenleving, maar zijn vaak genuanceerder dan in de media naar voren kwam.In 2015 kwam er een relatief grote groep vluchtelingen van 1.257.610 mensen naar Europa, waarvan 362.730 Syriërs. Van deze groep zijn 43.093 mensen naar Nederland gevlucht, waarvan 18.677 uit Syrië.Hoewel deze cijfers wellicht enorm lijken, vangt Nederland slechts 0,0006% van alle vluchtelingen wereldwijd op. In 2017 zijn dit er bovendien veel minder. In totaal hebben 651.250 vluchtelingen zich aangemeld in Europa, waarvan 14.716  in Nederland. Deze grote afname komt onder andere door de Turkije-deal, waarbij “illegale” migranten die in Griekenland aankomen teruggestuurd worden naar Turkije. (bron: critical mass)

• - Psychische problematiek

 

Het aantal personen per 1.000 huisartspatiënten met psychische klachten neemt toe met de leeftijd. Uitzondering hierop is de leeftijdsgroep tussen 65 en 74 jaar; hier daalt het aantal juist. Vanaf 15 jaar neemt het aantal jongeren met één of meer psychische klachten fors toe, van 14 naar 31 per 1.000 huisartspatiënten. Dit aantal stijgt door tot 49 per 1.000 huisartspatiënten bij 85-plussers. Het betreft personen die wél psychische klachten hadden, maar niet zo ernstig dat ze bij de huisarts bekend zijn met een psychische stoornis. (bron: NIVEL Zorgregistraties eerste lijn)

 In al deze vormen is er sprake van beperking in vrijheid. Je eigen keuze is immers weggenomen door anderen of door omstandigheden. Onbegrip is hier vaak leidend in en met Wies willen we graag al deze vormen aansnijden om bewustwording te creëren.

• Deelnemers:

Deze bijzondere voorstelling vraagt om bijzondere rollen en een grote diversiteit in deelnemers. Inmiddels zijn er 80 aanmeldingen voor deelname aan deze voorstelling. Zowel ervaren acteurs ( van voorstellingen als: “weg uit de peel” en “zonnestraolen van geluk”), als acteurs op amateur niveau hebben zich aangemeld. Deze diversiteit geld ook bij de disciplines dans en muziek, waar bijvoorbeeld ook de leeftijden erg uit elkaar liggen. Ervaren muzikanten worden samengebracht met jonge beginners uit de plaatselijke verenigingen. In de kracht van deze kruisbestuivingen zal er veel groei mogelijk zijn en kan iedere deelnemer zich ontwikkelen binnen zijn passie maar zeker ook daarbuiten. De muzikanten zullen acteer les krijgen, zodat ook zij deelnemen aan de verhaal lijn van de voorstelling. Tevens zullen we Cursussen en Workshops inzetten voor de deelnemers, gegeven door de ervaren deelnemers van dit project.

 

 

• Repetities:

In een mooie samenwerking met de schouwburg van Venray is besloten om de repetities te gaan houden in de schouwburg zelf. Hiermee hebben we alle faciliteiten binnen handbereik, maar hopen we ook deelnemers te prikkelen om meer met het theater vak te gaan doen.

Diverse specialisten van het theater zullen actief deelnemen en workshops en informatie verstrekken. Zo wordt techniek en licht/geluid nauw betrokken bij de voorstelling en zullen er informatieve avonden zijn waar men meer te weten komt over deze kant van het theater. Tevens willen we bereiken dat mensen enthousiast blijven over een rol op de bühne. In Venray zelf is er geen theatervereniging. In de kerkdorpen van Venray zijn er nog 4 amateurverenigingen, maar ook daar kampen ze met diverse problematiek.

De vraag naar een theater vereniging in Venray zelf is groot, zo blijkt uit de aanmeldingen. Mensen ervaren een drempel om naar de kerkdorpen te gaan, en willen graag in eigen dorp actief zijn in een vereniging.

Januari 2019 is in de schouwburg van Venray het nieuwe initiatief podiumcollege van start gegaan. In 15 avonden konden 14 deelnemers kennis maken met alle aspecten van het theater en “proeven” aan deze podiumkunsten. Er is echter geen vervolg op deze cursus. De aanmeldingen voor WIES hebben ons ervan overtuigd dat hier wel degelijk een behoefte voor bestaan.

Iedere 3 jaar zullen we op deze manier de kwaliteit van het stuk verhogen door in het ‘slapende’ jaar cursussen en workshops aan te bieden.  

 

 

Huidige Samenwerkingspartners op een rij:

• - Danshuis Venray (http://www.danshuisvenray.nl/) - dansschool
• - Geert Jacobs (Hafa steunpunt) – Harmonie en Fanfare punt
• - Producti-es (https://www.producti-es.nl/) – productie adviseur
• - Schouwburg Venray (https://www.schouwburgvenray.nl) -schouwburg
• - Cultura Venray (https://www.culturavenray.nl) -netwerkorganisatie cultuur
• - AW music (http://www.awmusic.nl/) -docent en componist
• - Wim Moorman – tekst schrijver Meterik
• - Willy Janssen – ervaringsdeskundige en voorzitter amateurtoneel
• - Studio Spinazie (https://www.studiospinazie.nl/) PR en design
• - Petra Poels – kostuum ontwerp en realisatie